تاثیر محرک های شیمیایی و تنظیم کننده های رشد بر رشد سلولی در کشت سوسپانسیون سلولی گیاه دارویی بابونه آلمانی (matricaria chemmomilla l)

بابونه (matricaria chemmomilla l.) از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان است. تاکنون 120 ترکیب شیمیایی از اسانس بابونه شناسایی شده است. در حال حاضر تکثیر این گیاه از طریق بذر انجام می شود ولی به دلیل پایین بودن محتوای مواد موثره آن، تولید آن کم بازده و پرهزینه است. جمع آوری گیاهان وحشی در طبیعت نیز از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست و زمان و نیروی انسانی زیادی را نیاز دارد، لذا مطالعه روی سیستم های کشت بافت آن ضروری به نظر می رسد تا از این طریق بتوان اولاً جمعیت زیادی را در کمترین زمان ممکن تکثیر کرد و ثانیاً با کشت سوسپانسیون سلولی به تولید و استخراج متابولیت های آن اقدام نمود. در مطالعه حاضر به بررسی تاثیر محرک های شیمیایی و تنظیم کننده های رشد بر رشد سلولی در کشت سوسپانسیون سلولی گیاه دارویی بابونه آلمانی پرداخته شد. در آزمایش کالوس زایی به منظور بررسی تأثیر نفتالین استیک اسید و کینتین بر روی کالوس زایی ، فاکتور ها عبارت بودند از : نفتالین استیک اسید در چهار سطح (0 ، 1 ، 2 ، 4 میلی گرم در لیتر) کینتین در چهار سطح (0 ، 5/0 ، 1 ، 2 میلی گرم در لیتر)، ریز نمونه در سه سطح شامل ساقه، جوانه جانبی و برگ بود. نتایج نشان داد محیط کشت موراشیک و اسکوگ حاوی 1 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید و 1 میلی گرم در لیتر کینتین از نظر مدت زمان القاء کالوس ، حجم کالوس و درصد کالزایی به عنوان محیط کشت برتر شناخته شد. نهایتاً این محیط کشت برای استفاده در ادامه کار و استقرار کشت های سوسپانسیون سلولی انتخاب شد. برای بررسی تأثیر محرک های متیل جاسمونات، سالیسیلیک اسید و مخمر بر پارامتر های رشد سلولی، سه آزمایش جداگانه به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار (0 ، 4 ، 8 ، 20 ، 40 میلیگرم در لیتر) و 4 زمان نمونه برداری در سه تکرار انجام شد. بر اساس نتایج، غلظت بالای متیل جاسمونات باعث افزایش وزن تر و خشک سلول و همچنین افزایش تعداد سلول شد و غلظت های پایین سالیسیلیک اسید باعث افزایش وزن تر سلولی شده و نیز غلظت بالاتر از 8 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید باعث کاهش در وزن تر و پایین آمدن وزن خشک سلولی و کاهش شدید تعداد سلول گردید. تیمار 4 میلی گرم در لیتر مخمر بیشترین تأثیر را بر روی وزن تر و خشک سلولی و تعداد سلول در بین سایر تیمار ها به خود اختصاص داد به طوری که موثرترین تیمار از نظر تأثیر بر روی صفت وزن تر سلول در کشت سوسپانسیون سلولی بابونه بود. بر اساس نتایج آزمایش ها می توان نتیجه گرفت کشت سوسپانسیون سلولی گیاه بابونه آلمانی بسیار مستعد تحریک با محرک ها می باشد.